De functie van kleur in kaarten

In eerste instantie lijkt de functie van kleur in kaarten voor de hand liggend. Water is blauw, land is groen, woestijn geel et cetera. Schijn bedriegt en ik zal uitleggen waarom.

Ik ben grafisch vormgever en dat is een toegepast beroep. En cartografie is in de grafische vormgeving wellicht de meest toegepaste tak van allemaal. Het draait allemaal om de informatie die je moet verstrekken en aan wie. Of je nu aan een kind van tien wil vertellen waar de tijger zit of aan ouden van dagen wil tonen dat een bepaalde wandelroute rolstoeltoegankelijk is. Als vormgever laat je dit een zeer belangrijke factor zijn. Er is niet één kleur blauw voor water en wij moeten bepalen wat de beste variant zal zijn om onze doelgroep aan te spreken.

Kijk maar eens naar de volgende twee kaartjes.

Cuba volgens Michelin
Cuba volgens Streetwise
Je ziet direct het verschil en het water is ook meteen het beste voorbeeld.

Waarom zou Michelin kiezen voor zo’n harde vorm?
Michelin is veel harder, veel drukker en veel heftiger. De kaart van Streetwise is frisser, helderder en prettig om naar te kijken. Waar komt dat nou door?
Voornamelijk door de doelgroep. Michelin is een ouder bedrijf en ziet zich als de voorloper van Google Maps, wat het wellicht ook wel een beetje is, en dat gaat gepaard met een wat ouderwets idee over landkaarten. De kaart geeft héél veel informatie en die gaat voornamelijk over navigeren. Het geeft betrekkelijk weinig inzicht over het uiterlijk van het eiland of waar je iets zou willen doen of zien. De kaart bekommert zich nauwelijks met bergen, bossen of fijne plekken.
Streetwise is een veel jonger bedrijf en heeft daarmee door dat de gebruiker van hun kaarten iets anders zoekt. Hun doelgroep wil de sfeer veel meer mee krijgen. Een verlenging van boekjes als Lonely Planet of Capitool zo te spreken. Ze geven je diepte (al weet ik niet hoe realistisch de bergtoppen zijn, wellicht is het alleen voor het idee), parasolletjes en een vrolijk duikertje.
Waar Michelin denkt dat mensen hun kaart enkel nodig hebben om te navigeren, en dat het snelst gaat, Streetwise er vanuit dat mensen in hun kaart ook graag de sfeer proeven.

Terug naar kleur
Streetwise heeft het beter begrepen. Let eens op het blauwe randje dat ze gebruiken als kustlijn. Wat een heerlijk tropisch zwemparadijs wordt het daarvan. Ik zou daar direct het water in willen duiken. Dit is een duidelijke keuze van de vormgever.
Wat ook opvalt is dat ze verschillende kleuren gebruiken voor verschillende teksten. Je zou denken dat een kaart daar misschien onnodig druk van wordt maar het omgekeerde is waar. Men is door de huidige media gewend geraakt om snel te scannen en te filterenen. Je kan je focussen op de informatie die je op dat specifieke moment nodig hebt. Kleur kan die focus enorm goed helpen. Het maakt het ons makkelijker bepaalde informatie te herkennen wanneer we die nodig hebben en zolang dat niet zo is hoeven we er ook geen aandacht aan te besteden.

Vaak worden kleurtinten gebruikt om hoogteverschil in het landschap aan te geven. Bijvoorbeeld tinten bruin voor bergen (met een topje wit) en tinten blauw om de diepte in water aan te geven. Waarbij de diepste delen het donkerst zijn.
Kleurtinten of -verschillen kunnen verschillende wegen aangeven. Een snelweg is vaak een dubbele rode lijn, een 80km weg een enkele, kleinere weggetjes worden dan vaak geel, nog kleiner wit en een karrenpad is een enkel zwart lijntje. Als deze worden aangegeven.


Hierboven hebben we het eigenlijk alleen gehad over de fysische kaart. Dit zijn kaarten die zich richten op het landschap en de fysieke aspecten daarvan. Maar naast fysische kaarten zijn er ook zogenaamde politieke kaarten. Hierbij wordt de focus voornamelijk gelegd op aspecten die door de mens zijn aangebracht. Daarbij heb ik het niet over wegen of kastelen maar denk daarbij aan landgrenzen.

Fysische kaart van Nederland
Politieke kaart van Nederland
Fysische kaarten zijn vanwege hun aard meer gebonden aan vaste kleuren dan politieke kaarten. Hoewel politieke kaarten ook blauw aanvaarden als kleur voor water zal een fysische kaart veelal blauwtinten gebruiken om de diepte van het water weer te geven. Politieke kaarten houden zich daar over het algemeen niet mee bezig. Politieke kaarten willen aangeven waar bepaalde gebieden beginnen en andere ophouden. De uitdaging is dan om een minimaal aantal kleuren te gebruiken zonder dat twee aaneengesloten gebieden dezelfde kleur gebruiken. Maar dit is een enorme puzzel. Meeste wereldkaarten komen ergens onder de zeven kleuren uit.
En als laatste zijn ook gewoon tradities. Die verschillen van land tot land.

De meeste kaarten bevatten zowel fysische als politieke aspecten meer de focus ligt meestal meer aan de ene of aan de andere kant. De kaart bovenaan dit artikel is een sterk voorbeeld van een kaart die zowel politiek als fysisch is.

De zogenaamde OV-kaart is meer een infographic en daarom is eigenlijk alles toegestaan. Kleur speelt hierin een belangrijke rol om bus-, tram- en metrolijnen goed uit elkaar te kunnen houden. Ook evenementkaarten lijkt een free-for-all. Hierin lijkt het belangrijker dat we de kaart leuk vinden dan dat we werkelijk onze weg vinden. En als je eenmaal wat bier achter de kiezen hebt kun je wel vergeten het volgende concert te halen. Maar daar ga ik binnenkort nog eens een artikel aan besteden.

Kaart van Lowlands
Kaart van North Sea Jazz
Kleur is dus vreselijk belangrijk voor uw kaart. Niet alleen moet de kaart bij uw doelgroep aansluiten maar het is ook belangrijk uw huisstijl in acht te nemen. Al hoop ik natuurlijk dat de huisstijl ook bij de doelgroep aansluit anders hebben we een heel ander probleem op te lossen.

Wij vormgevers houden ons graag bezig met dit soort vragen. Dus klop gerust aan met uw vragen of vertel me over uw project.

PS Wij hopen al uw vragen te beantwoorde. Wilt u dat ik eens inga op een specifiek onderwerp vraag het dan via mail of laat een reactie achter.

Follow us

1 Reactie

  1. Karen

    Heldere uitleg, leuk om te lezen!

    Antwoord

Laat een reactie achter voor Karen Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Denk jij dat Maps Maps Maps ook jou kan helpen

neem dan nu contact op.

Maps Maps Maps, Oude Looierstraat 65-67, 1016 VH Amsterdam, 0620702800, info@mapsmapsmaps.nl

Pin It on Pinterest

Share This

Vertel het je vrienden

Deel dit op je favoriete netwerk